महराष्ट्राला समुद्रकिनारपट्टीला समांतर तब्बल ८४० किमी लांबीची डोंगररांग लाभली आहे. भौगोलिक दृष्ठ्या ही रांग म्हणजेच सह्याद्री घाट किंवा पश्चिम घाट, जो दख्खनच्या पठाराला कोकण किनारपट्टीपासून वेगळा करतो. येथे आपण महाराष्ट्रातील काही उंच पर्वत शिखरे अभ्यासणार आहोत.
नाव | महाराष्ट्रातील क्रमांक | ऊंची (मीटरमध्ये) | पर्वतरांग | जिल्हा | महत्त्व |
कळसुबाई | पहिला | १,६४६ मीटर | कळसुबाई रांगा | अहमदनगर/नाशिक | महाराष्ट्रातील सर्वात उंच शिखर |
साल्हेर | दूसरा | १,५६७ मीटर | सेलबरी रांगा | नाशिक | सह्याद्री रांगांमधील उंच किल्ला |
धोडप | तीसरा | १,४७२ मीटर | सातमाळा पर्वतरांगा | नाशिक | नाशिकमधील दूसरे उंच शिखर |
तारामती | चौथा | १,४३१ मीटर | माळशेज पर्वतरांगा | अहमदनगर | हरीशचंद्रगड मधील एक शिखर |
तोरणा | पाचवा | १,४०३ मीटर | सह्याद्री पर्वतरांग | पुणे | शिवाजी महाराजांनी जिंकलेला पहिला गड |
पुरंदर | सहावा | १,३८७ मीटर | सह्याद्री पर्वतरांग | पुणे | संभाजी राज्यांचे जन्मस्थान |
मांगी-तुंगी | सातवा | १,३३१ मीटर | सेलबरी पर्वतरांग | नाशिक | जुळी शिखरे |
राजगड | आठवा | १,३१८ मीटर | सह्याद्री पर्वतरांग | पुणे | मुरुमदेव म्हणून आधी ओळखले जायचे आणि मराठ्यांची राजधानी पहिली (२६ वर्षे) |
सिंहगड | नऊवा | १,३१२ मीटर | सह्याद्री पर्वतरांग | पुणे | सिंहगडची लढाई |
रतनगढ | दहावा | १,२९७ मीटर | माळशेज पर्वतरांग | अहमदनगर | अहमदनगर जिल्ह्यातील दूसरे उंच शिखर |
ब्रम्हगिरी | अकरावा | १,२९५ मीटर | त्रयंबकेश्वर पर्वतरांग | नाशिक | गोदवरीचे उगमस्थान त्र्यंबकच्या शेजारी असणारे शिखर |
अंजनेरी | बारवा | १,२८० मीटर | त्र्यंबकेश्वर पर्वतरांग | नाशिक | प्रभु हनुमंताचे जन्मस्थान, म्हणून ह्या शिखराला त्यांच्या आईचे नाव देण्यात आले |
सप्तश्रृंगी | तेरावा | १,२६४ मीटर | सातमाळा पर्वतरांग | नाशिक | हिंदू देवस्थान |
प्रतापगड | चौदावा | १,०८० मीटर | सह्याद्री पर्वतरांग | सातारा | प्रतापगडची लढाई आणि प्रसिध्द प्रेक्षणीय स्थळ |
रायगड | पंधरवा | ८२० मीटर | सह्याद्री पर्वतरांग | रायगड | मराठा साम्राज्याची राजधानी शिवराज्याभिषेक |
| शिखर | उंची(मी) | जिल्हा |
|---|---|---|
| कळसुबाई | १६४६ | अहमदनगर |
| साल्हेर | १५६७ | नाशिक |
| महाबळेश्वर | १४३८ | सातारा |
| हरीश्चंद्रगड | १४२४ | अहमदनगर |
| सप्तशृंगी | १४१६ | नाशिक |
| तोरणा | १४०४ | पुणे |
| अस्तंभा | १३२५ | नंदुरबार |
| त्र्य्ब्केश्वर | १३०४ | नाशिक |
| तौला | १२३१ | नाशिक |
| वैराट | ११७७ | अमरावती |
| चिखलदरा | १११५ | अमरावती |
| हनुमान | १०६३ | धुळे |
